HAŞİMATO HASTALIĞI NEDİR?

Haşimato hastalığı veya tıptaki adıyla Hashimoto tiroiditi, tiroit bezinin iltihaplı hastalıklarının yani tirioditlerin en sık görülen çeşididir. Japon bilim adamı Akira Hashimoto tarafından tanımlandığı için bu ad verilmiştir. Otoimmün ya da kronik lenfosistik tiriodit olarak da adlandırılır ve bağışıklık sisteminin bozukluğundan kaynaklanan bir endokrin sistem hastalığıdır.

Hashimoto hastalığı, tiroid bezi yetmezliğine (hipotiroidi) yol açan bir hastalık olup tiroid bezi yetmezliğinin en önemli nedenidir. Her normal insanın gırtlağının kenarında kelebek şeklinde tiroid isminde bir bez vardır. Bu bez T3 ve T4 isminde hormonlar üretir. Bu hormonlar vücudumuzdaki tüm organların çalışmasını yani metabolizmayı ayarlar. Bu hormonlar fazla olduğunda tüm organlarımız hızlı, tersine bu hormonlar az olduğunda ise tüm organlarımız yavaş çalışır. Beyinde bulunan hipofiz isminde bir organda ise TSH isminde bir hormon salınmakta olup TSH tiroid bezinin çalışmasını ayarlar. TSH’nın açılımı, Tiroid Stimulan Hormon’dur. Yani tiroid bezini uyaran hormon demektir. Tiroid bezinden salınan T3 ve T4 yüksek olduğunda TSH azalır ki tiroid bezine olan uyarı azalsın ve tiroid hormon üretimi azalsın. Tersine tiroid bezinden salınan T3 ve T4 düşük olduğunda TSH artar ki tiroid bezi daha çok uyarılsın ve tiroid hormon üretimi artsın.

Hashimoto hastalığı, otoimmün hastalıklarından biridir. Otoimmün hastalıklarda vücut kendi dokusunu yabancı doku olarak algılayıp onu yok etmek ister ve vücut içinde onu tahrip edecek antikor adı verilen maddeler üretir. Bağışıklık sistemi ile beraber tiroid hücrelerine saldırarak tiroid bezinin iltihaplanmasına yani zarar görmesine yol açar ve tiroid bezini yok etmek ister. Vücudumuz tiroid bezini yok etmek için çok miktarda anti-TPO antikoru ve anti-tiroglobulin antikoru üretir. Bu antikorlar tiroid bezine bağlanarak tiroid hücrelerini harap eder ve öldürür. Tiroid hücreleri tahrip olarak azalınca da bez küçülür ve hormon yapacak hücre kalmaz ve sonunda tiroid hormon yetmezliği ortaya çıkar. Haşimato hastalarının yüzde 95’i kadındır. Kadınlarda erkeklere göre 15-20 kat daha fazla görülür. Çoğunlukla 30-50 yaş arasındaki kadınlarda daha sıklıkla görülür . Hashimoto hastalığı ailesel özellik gösterir ve aynı ailenin üyelerinde sık görülür. Hashimoto tiroiditi olan hastalarda kuvvetli bir genetik geçiş vardır ve bu hastaların birinci dereceden akrabalarında tiroid antikorları (anti-TPO ve anti-tiroglobulin) yüksek olarak bulunur ve hastalık ailenin diğer üyelerinde de sıklıkla ortaya çıkar.

Haşimato Tiroidi Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Hastalık, belirtilerini genelde 20’li yaşlardan sonra gösterir. Çoğu hastanın hiçbir şikayeti yoktur. Bazı hastalarda küçük bir guatr ve anti-TPO antikor yüksekliği vardır. Yaş ilerledikçe Haşimatolu hastalarda hipotiroidi (tiroid bezi yetmezliği) sıklığı artar. Haşimatolu hastalarda lastik sertliğinde bir guatr vardır. Çok nadiren tiroid bezi sert olabilir. Tiroid bezinde ağrı veya hassasiyet yoktur. Genellikle tiroid büyümesi sessiz olur ve şikâyet bulunmaz. Bu hastalar doktora genellikle guatr nedeniyle veya tiroid hormon azlığının neden olduğu halsizlik, el ve yüzde şişme, ses kalınlaşması, boyunda sıkışma hissi, çocuk sahibi olamama, bayanlarda düşük yapma nedeniyle rutin kontrol testlerinde anormallik gibi şikâyetler nedeniyle başvururlar. Şikayetler kişiden kişiye de farklılık gösterir.

Tiroid bezi nedir?

Tiroid bezi, boynun ön tarafında, ortada, gırtlağın hemen önünde yer alan bir iç salgı bezidir. 18-20 gram ağırlığında ve 5-6 kesme şeker büyüklüğündedir. Tiroid bezinin şekli kabaca bir kelebeğe benzemektedir. Kelebeğin sağ kanadı gibi olan kısmına sağ lob, sol kanada uyan kısmına sol lob denilmektedir. Ayrıca, bu lobları bağlayan isthmus adı verilen köprü benzeri bir bölümü bulunmaktadır. Kıvamı çok yumuşaktır.

Tiroid bezinin vücuttaki görevi nedir?

Tiroid bezi, tiroid hormonu salgılamaktadır ve bu hormon, kan yoluyla vücuttaki her dokuya taşınmaktadır. Tiroid hormonu vücudumuzda; büyüme, gelişme, enerji oluşumu ve enerji kullanımı, vücut ısısının sağlanması ve devamlılığı, her türlü metabolizma faaliyeti, diğer hormonlarımızın üst düzeyde etkileri ve enzimlerin normal işlevlerinde çok önemli roller üstlenmektedir.

Haşimato Hastalığının en sık görülen  belirtileri Nelerdir?

• Guar (Tiroid bezinin büyüdüğü iyi huylu hastalık)
• Halsizlik, bitkinlik, çabuk yorulma, hareketlerde yavaşlık,  
• Ses kısıklığı,  
• Üşüme
• Ellerde ve ayaklarda ödem,  
• Terlemenin azalması,  
• Anormal kilo artışı, iştah fazlalığı,  
• Depresyon ve anksiyete
• Sebepsiz kilo alımı
• Uyku apnesi
• Karpal tünel sendromu
• Unutkanlık, işe odaklanmada zorlanma
• Nefes almada zorlanma
• Kabızlık ve şişkinlik gibi birtakım sindirim problemleri
• Kas ağrıları ve kaslarda hassasiyet
• Eklemlerde sertleşme ve şişme
• Saç dökülmesi ve saç incelmesi gibi saç dokusundaki değişiklikler
• Gözlerde ve yüzde şişlik
• Kaba ve çatlamış cilt
• Sık sık idrara çıkma ve aşırı susama
• Cinsel isteksizlik vb. cinsel işlev bozuklukları
• Bağışıklık sistemi zayıflığı nedeniyle grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklar sık olur
• Adet döngüsünün şaşması, adet görememe vb. adet düzensizlikleri