ROMATİZMAL HASTALIKLAR

ROMATİZMA

Romatizma; eklem, bağ dokusu veya kasları etkileyen her türlü sağlık sorunlarında kullanılan bir terimdir. Her yaşta görülen savunma mekanizmasında bozukluklara yol açabilen bir hastalıktır. Aslında romatizma, geleneksel anlamda eklem, bağ dokusu ve kasların dışında, bir çok organ ve sistemi tutabilen hastalıkları da bünyesinde taşır ve kapsamı oldukça geniştir.

ROMATOİD ARTRİT

Eklemlerin hemen hemen hepsini etkileyebilen kronik bir inflamatuar bozukluktur . Bu hastalık eklemlerde şişme, ağrı ve sertliğe neden olur. Ayrıca uzun yıllar kendini gösterebilir. Yoğun olarak elleri, ayakları ve bilekleri etkiler. Bazı hastalarda cilt, gözler, akciğerler, kalp ve kan damarları dahil olmak üzere çok çeşitli vücut sistemlerine zarar verir. Hastalığın ortaya çıkmasının nedeni, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücudun dokularına saldırmasıdır. Romatoid artrit eklemlerin koruyucu astarını etkiler, astarın zayıflaması kemik erozyununa ve eklem deformitesine varabilecek ağrılı bir şişmeye neden olur. Bu şişliğe çoğunlukla yoğun bir iltihaplanma da eşlik eder.

ANKİLOZAN SPONDİLİT

Spondilit esasında tıp dilinde “omurga romatizması” demektir. Ankilozan Spondilit halk arasında “omurga iltihabı”ya da “iltihaplı bel romatizması” olarak bilinmektedir. Ankilozan Spondilit (AS) omurgaların iltihabi bir hastalığıdır ve genellikle alt belde, pelviste kuyruk sokumu ve leğen kemiği birleştiren sakroillak eklemi olarak bilinen eklemde başlar. Daha sonra hastalık ilerledikçe, ankiloz (omurgada kaynaşma) başlar, bel, sırt ve boyun omurların yapısı bozulur, bel ve boyun hareketlerinde kısıtlama ve kamburluğa yol açabilir. Hastalığa bağlı omurgaya esneklik sağlayan bağların ardışık kemikleşmesiyle, omurga adeta alçıya alınmış gibi sabitlenir. Daha ileri evrelerde, boyun hareketlerindeki ciddi kısıtlanmayla, baş hareket edemez, görüş alanı daralır ve kişi ancak tüm vücudunu çevirerek başına yön verebilir Ancak AS sadece bir bel romatizması değildir, yıllarca ayak topuk veya kaburga/göğüs kafesi ağrılarıyla da gezebilir.

OSTEOPOROZ KEMİK ERİMESİ

Osteoporoz, hem kadın hem de erkekte özellikle yaşlanmayla artan, kemiklerde zayıflık ve buna bağlı kırığa yatkınlık durumudur. Oldukça yaygın görülür. Yaşlanmakla sıklığı artar; ancak risk faktörleri taşıyan genç-erişkin yaş grubunda da osteoporoz gelişebilir. Kemik dokusu devamlı kendisini yenileyen bir dokudur; yıkıp yok ettiği dokunun yerine yenisi yapılır. Ancak 30’lu yaşların ortasında kemik yıkımı, yapımı biraz geçer özellikle 50’li yaşlarda kemik yıkımı daha fazla olmaya başlar. Bu da kemik yapıda incelme ve dayanıksızlığa neden olur.

OSTEOARTRİT

Osteoartrit, orta ve ileri yaşlardaki kişilerin çoğunu etkileyen bir eklem hastalığıdır. Halk arasında ‘eklemlerin aşınması’ veya ‘kireçlenmesi’ olarak da bilinir. Yaşlılarda daha sık olmakla birlikte; bazı spor yaralanmalarında veya mesleki travmalar sonrası eklemlerde aşınmayla birlikte, daha erken yaşlarda da osteoartrit gelişebilir. Genellikle orta yaştan, yaşlıya doğru görülme sıklığı artar.

POLİMİYALJİYA ROMATİKA

Polimiyaljiya romatika (PMR olarak kısaltılır, yaygın ağrılı-iltihablı kas romatizması), yaşlılarda sık görülen, yaygın ağrı ve tutuklukla giden inflamatuar (iltihabi) bir romatizmal hastalıktır. Aslında sadece yaşlıların hastalığıdır. Çünkü hastalık 50 yaşından sonra ortaya çıkar. Hastalığın tipik bulgusu, özellikle sabahları olan boyun – omuz ve kalça kuşağında ağrı ve tutukluktur. Hastalar güçsüzlükten değil, ağrıdan yakınırlar. Bazen el ve el bileği eklemlerinde de ağrı olabilir. Ağrı sabahları çok fazladır; gün içinde hareketle azalabilir; ancak hareketsiz kalındığında gün boyu sürer. Hastalar, geceleri ağrı nedeniyle uyandıklarını, sabahları giyinirken, kollarını hareket ettirirken veya kalça hareketlerinde ağrıdan yakınırlar.

SJÖGREN SENDROMU

Sjögren sendromu, ekzokrin (dış) bezlerin (tükrük, gözyaşı, vajinal salgılar, alt ve üst solunum yolu salgı bezleri gibi) öncelikle tutulduğu, sistemik otoimmün bir hastalıktır. Tükrük ve gözyaşı bezlerindeki fonksiyonel ve yapısal bozulmaya bağlı kalıcı ağız ve göz kuruluğu, hastalığın en önemli işaretidir. Ayrıca hastalık, başta kas-iskelet sistemi olmak üzere, akciğer, damar, böbrekler, mesane, lenf nodu, karaciğer, pankreas, gastrointestinal ve sinir sistemi, gibi birçok organ ve sistemi tutulabilir. Hastalık tek başına bulunduğunda, ‘primer Sjögren sendromu’; romatoid artrit, lupus gibi diğer otoimmün romatizmal hastalıklarda birlikte olduğunda ise ‘sekonder Sjögren sendromu’ olarak adlandırılır.

SKLERODERMA SİSTEMİK SKLEROZ

Sklerodermanın tam anlamı sert deri demektir. Kimi zaman tek bir hastalık olarak adlandırılsa da, scleroderma deriyi ve iç organları destekleyen bağ dokusunun anormal şekilde büyümesi gibi bir çok hastalığın semptomlarını gösterir. Ciltte kalınlaşma ve sertleşmeyle; skar dokusu oluşumuyla giden kronik bir hastalıktır. Akciğer, kalp ve kan damarları, yemek borusu, mide ve böbrek gibi iç organlarda hasara neden olabilir.

SİSTEMİK LUPUS ERİTEMATOZUS SLE

Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) (Systemical Lupus Erythematosus) ya da Yaygın Lupus Kızarıklığı, SLE doktorlar arasında Lupus olarak da adlandırılır, sebebi bilinmeyen cilt, eklem, böbrek, kalp zarı (perikard), akciğer zarı (plevra) gibi birçok doku ve organ iltihabına bağlı çok sayıda bulgularla giden, değişik seyir gösteren ve bağışıklık sisteminin bozuk çalışması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.

HASHIMATO TROIDITI

Haşimato hastalığı veya tıptaki adıyla Hashimoto tiroiditi, tiroit bezinin iltihaplı hastalıklarının yani tirioditlerin en sık görülen çeşididir. Japon bilim adamı Akira Hashimoto tarafından tanımlandığı için bu ad verilmiştir. Otoimmün ya da kronik lenfosistik tiriodit olarak da adlandırılır ve bağışıklık sisteminin bozukluğundan kaynaklanan bir endokrin sistem hastalığıdır.